Πολυαγαπημένα μου αδέλφια,
Ο Κύριος μας δίνει τις δύο αυτές μέρες, τη Μεγάλη Πέμπτη και Μεγάλη Παρασκευή, για να τελέσουμε και να ζήσουμε μεγάλα μυστήρια της χριστιανικής μας πίστης. Και εφέτος μας τις δίνει για να τις ζήσουμε με την προσευχή, με την προσωπική μας και οικογενειακή μας προσευχή.
Είναι ένα έτος κατά το οποίο, εξαιτίας του τρομερού ιού, με την πίστη μας και την προσευχή μας τελούμε μονάχα τα Τίμια Δώρα του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου, σε πνευματική αλλά αληθινή ένωση με τον Επίσκοπο, τους Ιερείς, τις Αδελφές και όλους του πιστούς της Εξαρχίας.
Το ωραίο και μακρό Ευαγγέλιο του εσπερινού της Μεγάλης Πέμπτης μας διηγείται την επάλειψη του Χριστού με το πολυτίμητο μύρο, την προδοσία του Ιούδα, το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών, το μυστικό δείπνο, την προσευχή του Χριστού στον κήπο της Γεσθημανής, την απάρνηση του Αποστόλου Πέτρου, και τελικά τη σύλληψη του Ιησού. Σημειώνω μονάχα το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών, μια χειρονομία η οποία είναι ταυτόχρονα ταπεινή και μεγάλη. Αυτός που είναι ο Κύριός μας, γίνεται σκλάβος μας για τη σωτηρία μας. Τι σημαίνει για μας το από μέρους του Χριστού πλύσιμο των ποδιών των μαθητών του; Και πλένει τα πόδια όλων των μαθητών ακόμα και του Ιούδα. Με τη χειρονομία αυτή ο Κύριος μας δείχνει τι σημαίνει η κοινότητα των μαθητών του, τι είναι και τι οφείλει να είναι η Εκκλησία: ένας χώρος κοινωνίας αληθινής και ταπεινής.
Σε ένα από τους ωραιότατους ύμνους του για τη Σταύρωση του Χριστού, ο Άγιος Εφραίμ ο Σύρος λέει αυτές τις λέξεις:
«Ο Κύριος μας έπλυνε το σώμα των Αδελφών στον νιπτήρα
που είναι σύμβολο ομονοίας… στην κοιλία, στον κόλπο των υδάτων,
ο Χριστός μας διαμόρφωσε και πάλι.
Δεν είμαστε πια μέλη διαιρεμένα,
που συγκρούονται το ένα με το άλλο,
Και δεν αντιλαμβάνονται ότι πολεμούν
εναντίον της αγάπης του εαυτού τους!»
Στη συνέχεια την Μεγάλη Παρασκευή με τα δώδεκα Ευαγγέλια του όρθρου, η Εκκλησία μας πλησιάζει, μας πλησιάζει αργά, αλλά με όλη της τη δύναμη και όλο της το βάθος, μας οδηγεί να ζήσουμε το μυστήριο του θανάτου και του ενταφιασμού του Χριστού. Είναι ένα μεγάλο και τρομερό μυστήριο, το οποίο ψέλνουμε μέσα στο σκοτάδι της εκκλησίας, στο σκοτάδι της σημερινής ανθρωπότητας, που είναι σήμερα τραυματισμένη από την ασθένεια, και από τον θάνατο. Ένα μεγάλο και τρομερό μυστήριο, το οποίο ψέλνουμε στο τροπάριο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…» Σήμερα ψέλνουμε τον Χριστό, καλυμμένο με ψεύτικη πορφύρα, χτυπημένο με ράπισμα στο πρόσωπο, Νυμφίο καρφωμένο στον σταυρό… αλλά με σταθερή ελπίδα του ψέλνουμε επίσης: «Δείξον ημίν, και την ένδοξον σου Ανάστασιν».
Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας. Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται ὁ τῶνἀγγέλων βασιλεύς. Ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται ὁ περιβάλλων τὸν οὐρανον ἐν νεφέλαις. ‘Ράπισμακατεδέξατο ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τὸν Ἀδάμ. Ἥλοις προσηλώθη ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Λόγχηἐκεντήθη ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου. Προσκυνοῦμέν σου τὰ πάθη, Χριστέ. Δεῖξον ἡμῖν καὶ τὴν ἒνδοξόν σουἀνάστασιν».
Το τροπάριο αυτό από τα ωραιότερα της βυζαντινής παραδόσεως, είναι και από τα βαθύτερα στο θεολογικό του νόημα, διότι κατά κάποιο τρόπο συνοψίζει τη χριστιανική μας πίστη. Ας το αφήσουμε λοιπόν να αντηχήσει στην καρδιά μας τόσο το κείμενο αυτό, όσο και όλη η ωραιότητα της ιερής αυτής ακολουθίας να γίνουν προσευχή, να γίνουν η χριστιανική ζωή μας.
Ποιος είναι σήμερα αυτός τον οποίο βλέπουμε σταυρωμένο επάνω στον σταυρό; Είναι ο δημιουργός του ουρανού και της γης, ο οποίος έγινε για χάρη μας άνθρωπος. Λιτανεύοντας σήμερα τον Σταυρό, προσκυνούμε εκείνον που κρέμασε την γη πάνω στα νερά, «τον ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσαντα».
Ποιος στέφεται σήμερα με αγκάθια; Ο βασιλιάς των Αγγέλων. Αυτός τον οποίο οι προφήτες προανήγγειλαν ως σωτήρα μας.
Ποιος περιβάλλεται σήμερα με ψεύτικη πορφύρα και λαβαίνει εμπαιγμούς και ραπίσματα; Ο Βασιλιάς, ο δικός μας Βασιλιάς και Κύριος, ο οποίος απελευθέρωσε τον Αδάμ: «ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τὸν Ἀδάμ» Και μαζί με τον Αδάμ θα οδηγήσει και εμάς πάλι στον παράδεισο.
Ποιος είναι αυτός τον οποίο βλέπουμε καρφωμένο με καρφιά και λογχισμένο με την λόγχη; Είναι ο Νυμφίος της Εκκλησίας και ο Υιός της Παρθένου…
Αυτό το βράδυ ας αφήσουμε αυτά τα ερωτήματα να αντηχήσουν στην καρδιά μας. Το τροπάριο που προαναφέραμε ας μην είναι μόνο ένα ωραίο κείμενο, όπως πραγματικά είναι, αλλά ας είναι μόνο ένα ωραίο κείμενο το οποίο τρέφει όλη τη χριστιανική μας ζωή.
Έτσι και εμείς, μαζί με την Μαρία, την μητέρα του Θεού, και όπως αυτή, η Αειπάρθενος Μαρία, ας ακολουθήσουμε τον Κύριο, τον Αμνό του Θεού. Ας υψώσουμε και εμείς την προσευχή μας μαζί με τη φωνή της Αειπάρθενου Μαρίας, την προσευχή της εκκλησίας: «Δός μοι λόγον Λόγε…» πραγματικά, «συ γάρ υπάρχεις ό Υιός και Θεός μου»
Την Μεγάλη Παρασκευή υποδεχόμαστε επίσης, μέσα στην οικογενειακή προσευχή μας και μέσα στην αγκαλιά μας, και στην αγκαλιά τόσων και τόσων γιατρών, τόσων και τόσων νοσοκόμων, όπως και τόσων και τόσων ιερέων στα νοσοκομεία του κόσμου, όλοι υποδεχόμαστε τον Χριστό, αποκαθηλωμένο από τον Σταυρό και ενταφιασμένο στον αγιότερο χώρο στην αγία τράπεζα και στην καρδιά του καθενός μας.
Από τα νοσοκομεία μέσα στον πόνο, από τα σπίτια σας και την οικογένειά σας ή από την μοναξιά σας, είστε παρόντες στην ιερουργία του Επισκόπου, η οποία είναι και σήμερα, όπως πάντοτε, και δική σας ιερουργία.
+ Ο Καρκαβίας Εμμανουήλ
Αποστολικός Έξαρχος των Ελληνορρύθμων Καθολικών Ελλάδος